عنوان پروژه : نیروگاه سیکل ترکیبی نوشهر

نکات کلیدی پروژه نیروگاه سیکل ترکیبی نوشهر (کاسپین)

ظرفیت و فناوری پیشرفته

این نیروگاه با ظرفیت ۴۶۰ مگاوات (تک شافتی کلاس اف) به عنوان اولین نمونه از نوع خود در ایران شناخته میشود، که راندمان بالایی حدود ۵۷ درصد را ارائه میدهد و نقش مهمی در تأمین برق پایدار کشور ایفا میکند.

زمان‌ بندی و اجرا

پروژه در سال ۱۴۰۰ (۲۰۲۱ میلادی) با تمرکز بر واحد بخار تکمیل شد، اگرچه عملیات اجرایی از سال ۱۳۹۵ آغاز شده بود؛ مدت اجرای بخش کلیدی حدود ۳ ماه بوده و مجری آن شرکت توسعه سازه‌ های انرژی خزر است.

دستاوردها و نوآوری‌ ها

پژوهش‌ ها نشان می‌ دهد این پروژه با بهینه‌ سازی هزینه‌ ها، استفاده از تجهیزات داخلی بیش از ۵۰ درصد، و سیستم‌ های نوین مانند ZLD برای تصفیه و بزرگ‌ ترین ترانسفورماتور افزاینده (۵۵۰ مگاولت‌ آمپر) در ایران، گامی بزرگ در توسعه زیرساخت‌ های انرژی است، هرچند چالش‌ هایی مانند بدهی‌ های مالی اخیراً فعالیت آن را تحت تأثیر قرار داده.

همکاری‌ ها و چالش‌ ها

قرارداد با گروه مهتاب به عنوان یکی از بزرگ‌ ترین مشتریان خصوصی حوزه برق منعقد شد؛ مستندات توسط شرکت‌ های خارجی مانند فیختنر آلمان و ای‌ اف‌ کانسالت سوئیس تهیه گردید، اما پیچیدگی‌ های فنی به عنوان اولین کلاس اف در کشور، نیاز به مدیریت دقیق زمانی را برجسته کرد.

معرفی پروژه

نیروگاه سیکل ترکیبی نوشهر، معروف به کاسپین، در پاسخ به نیاز فزاینده کشور به برق پایدار احداث شد. این پروژه توسط شرکت توسعه سازه‌ های انرژی خزر اجرا گردید و با تمرکز بر فناوری کلاس اف تک شافتی، راندمان بالایی را تضمین میکند. موقعیت مکانی آن در شهرستان نوشهر استان مازندران، جاده کمربندی، جاده معدن، خیابان پرستو است، که به تقویت شبکه برق غرب مازندران کمک شایانی کرده است.

فرآیند اجرا و مستندات

فعالیت‌ های مهندسی با سرعت بالا انجام شد تا با برنامه زمانی فشرده همخوانی داشته باشد. مستندات پایه توسط فیختنر آلمان و ای‌ اف‌کانسالت سوئیس تهیه شد، در حالی که جزئیات توسط شرکت‌ های سازنده تجهیزات و قدس نیرو آماده گردید. تیم مهندسی توسعه‌ دهندگان انرژی متحد بیش از ۵۰۰۰ سند تولید کرد، که پشتیبانی فنی کاملی را فراهم آورد.

دستاوردها

این پروژه نمادی از توانمندی‌ های مهندسی ایران است و شامل نوآوری‌ هایی مانند احداث در مساحت کوچک ۸ هکتار، تأمین جرثقیل سقفی ۴۶۰ تنی (برای اولین بار در ایران)، سیستم‌ های تصفیه ZLD و RO+EDI، سیستم خنک‌ کننده کمکی یکپارچه، و سیستم کنترل SPPA-T-3000 تحت لیسانس زیمنس میشود. همچنین، حمل تجهیزات سنگین از مسیر دریای سیاه، رودخانه ولگا و دریای خزر، دستاورد لجستیکی مهمی بود.

توضیحات کلی در مورد پروژه نیروگاه سیکل ترکیبی نوشهر

نیروگاه سیکل ترکیبی نوشهر، که با نام کاسپین نیز شناخته میشود، یکی از پروژه‌ های کلیدی در حوزه تولید برق ایران است که با هدف پاسخگویی به تقاضای رو به رشد انرژی الکتریکی در کشور اجرا شده است. این نیروگاه با ظرفیت اسمی ۴۶۰ مگاوات در شرایط ایزو (شامل واحد گازی حدود ۳۱۰ مگاوات و واحد بخار حدود ۱۵۰ مگاوات) طراحی و ساخته شده و از فناوری تک شافتی کلاس اف بهره می‌برد، که آن را به اولین نمونه از این نوع در ایران تبدیل کرده است. راندمان کلی نیروگاه حدود ۵۷ درصد است، که در مقایسه با نیروگاه‌های قدیمی‌تر، کارایی بالاتری در مصرف سوخت و کاهش آلاینده‌ ها ارائه می‌دهد. ضریب دسترسی آن نیز ۹۶ درصد گزارش شده، که نشان‌دهنده پایداری عملیاتی بالا است.

پروژه توسط شرکت توسعه سازه‌های انرژی خزر به عنوان مجری اصلی اجرا گردید و در سال ۱۴۰۰ (معادل ۲۰۲۱ میلادی) با تمرکز بر تکمیل واحد بخار به بهره‌برداری تجاری رسید، هرچند عملیات اجرایی کلی از تابستان ۱۳۹۵ آغاز شده بود. مدت زمان اجرای بخش کلیدی پروژه حدود ۳ ماه بوده و قرارداد آن با گروه مهتاب، یکی از بزرگ‌ترین مشتریان خصوصی در حوزه تولید برق ایران، منعقد شد. سرمایه‌ پذیر پروژه شرکت تولید نیروی برق حرارتی است، که ظرفیت و انرژی تولیدی را در چارچوب قرارداد تبدیل انرژی (ECA) خریداری میکند. پس از دوره خرید تضمینی، برق نیروگاه از طریق بازار برق به شبکه سراسری عرضه خواهد شد.

علیرغم پیچیدگی‌ های فنی به عنوان اولین نیروگاه کلاس اف در کشور، فعالیت‌ های مهندسی با سرعت و کارایی بالا انجام شد تا با برنامه زمانی فشرده همخوانی داشته باشد. مستندات پایه پروژه توسط شرکت‌ های معتبر خارجی مانند فیختنر آلمان و ای‌ اف‌ کانسالت سوئیس تهیه شدند، در حالی که مستندات تفصیلی توسط شرکت‌ های سازنده سیستم‌ها و تجهیزات، همراه با شرکت قدس نیرو، آماده گردید. تمامی پشتیبانی فنی طراحی توسط تیم مهندسی توسعه‌ دهندگان انرژی متحد انجام شد و بیش از ۵۰۰۰ سند فنی تهیه و تولید گردید. این سطح از مستندسازی نه تنها کیفیت اجرا را تضمین کرد، بلکه به عنوان الگویی برای پروژه‌ های آتی در صنعت برق ایران عمل میکند.

دستاوردها و نوآوری‌ های این پروژه بسیار گسترده هستند و آن را به نمادی از توانمندی‌ های مهندسی و اجرایی در صنعت برق کشور تبدیل کرده‌ اند. از جمله مهم‌ ترین دستاوردها میتوان به احداث اولین نیروگاه حرارتی ۴۶۰ مگاواتی در مساحتی کوچک (حدود ۸ هکتار) در مقایسه با سایر نیروگاه‌ ها اشاره کرد، که نشان‌ دهنده بهینه‌ سازی فضایی است. همچنین، بهینه‌ سازی هزینه‌ های پیمانکاری در مقایسه با پیمانکاران داخلی دیگر، تأمین و نصب جرثقیل سقفی توربین‌ ها با ظرفیت ۴۶۰ تن (برای اولین بار در ایران)، و پیاده سازی سیستم ZLD جدید برای تصفیه مواد شیمیایی و خطرناک، همراه با سیستم RO+EDI برای تولید آب بدون املاح، از نوآوری‌ های کلیدی هستند.

سایر دستاوردها شامل اولین سیستم خنک‌ کننده کمکی یکپارچه برای عملکرد همزمان گاز و بخار، بزرگ‌ ترین ترانسفورماتور افزاینده در ایران با ظرفیت ۵۵۰ مگاولت‌ آمپر، و اولین سیستم کنترل توزیع‌شده SPPA-T-3000 تحت لیسانس شرکت زیمنس می‌شود. بیش از ۵۰ درصد از تجهیزات پروژه با استفاده از قابلیت‌ های تولید داخلی تأمین شد، که این امر به تقویت صنایع داخلی کمک کرد. همچنین، حمل سنگین‌ترین محموله‌ های نیروگاهی از طریق مسیر دریای سیاه، رودخانه ولگا و دریای خزر، دستاورد لجستیکی مهمی بود که چالش‌ های جغرافیایی را پشت سر کذاشتن کرد.

از منظر اهداف استراتژیک، این پروژه به تأمین مطمئن و مستمر برق به ویژه در منطقه غرب استان مازندران کمک کرده و اصلاح و تثبیت ولتاژ و تقویت شبکه توزیع و انتقال را در این منطقه فراهم آورده است. موقعیت مکانی نیروگاه در شهرستان نوشهر، جاده کمربندی، جاده معدن، خیابان پرستو، دسترسی مناسبی به شبکه سراسری برق ایجاد کرده است. واحد گازی در ۳۱ تیر ۱۳۹۷ برای اولین بار با شبکه سنکرون شد، واحد بخار در ۱۸ فروردین ۱۴۰۰ وارد مدار گردید، و بهره‌برداری تجاری در حالت سیکل بسته از ۱ مرداد ۱۴۰۰ آغاز شد.

با این حال، چالش‌ هایی نیز وجود داشته است. گزارش‌ های اخیر نشان میدهد که در سال ۱۴۰۳ (۲۰۲۵ میلادی)، نیروگاه به دلیل پرداخت نشدن طلب‌ های مالی (حدود ۱۷ هزار میلیارد ریال) از وزارت نیرو، از مدار خارج شده و فعالیت آن متوقف گردیده است. این مسئله، که مدیرعامل نیروگاه ماه‌ تاب کاسپین آن را اعلام کرده، بر جلوگیری از فرسودگی تجهیزات تأکید دارد و نشان‌ دهنده نیاز به حل مسائل مالی در صنعت برق است. با وجود این، پروژه کاسپین گامی مهم در جهت توسعه زیرساخت‌ های انرژی ایران محسوب می‌شود و می‌تواند الگویی برای پروژه‌ های مشابه باشد.

برای درک بهتر ابعاد فنی، جدول زیر خلاصه‌ ای از مشخصات کلیدی ارائه میدهد:

جدول دستاورد های پروژه